جاذبه های طبیعی چهارمحال و بختیاری

آثار سنگی صخره ای:

برد گوری ها

بردگوری ها (سنگ گبری ها) قدیمی ترین آثارسنگی استان می باشند کهبه دوره ی ماد تا پایان دوره ی ساسانیان تعلق دارد . در دین زردتشت به علت اعتقادبه مقدس بودن خاک از دفن کردن اجساد خودداری نموده و آنهارا در محفظه های از سنگ که استودان ( استخواندان ) نامیده میشود ودر اصطلاح بختیاری به آنها بردگوری ( سنگ گبری ) اطلاق می شود ، قرار می دارند .

در خطه بختیاری در دل صخرهها ویا سنگهای عظیم فضاهایی با متوسط طول 30/3 و ارتفاع 20/1 متر ایجاد می کردند که دارای ریچهای مربع شکل و گاهی در سنگی بوده اند این آثار به گونه ای تکی و یا چند تایی حفر گردیده و بیانگر فرهنگ تدفین در طول بیش از 1500 سال در منطقه و نفوذ مذهب زر تشت و پیروان آن در این خطه هستند.

نقوش برجسته سنگی

 شیرین او و الگی در روستای بازفت مربوط به دوره الیما ییان .

طاق سنگی ها

مجموعه طاق های سنگی جونقان که به خان اوی به معنی کاروان سرای آبی معروف و در گویش ترکی محلی خان اوی بمعنی خانه خان است در فاصله ی 8 کیلومتری جنوب جونقان و در ابتدای دره ی تنگه ی درکش ورکش (مسیر شهرکرد – اردل) با شیوه ای خارق العاده به صورت خشکه چین و با استفاده از روش نخ کشی به شکل گهواره ای باز با نمای هلالی ساخته شده و از اهمیت خاص برخوردار است. این طاقهای قوسی تا عمق 7 متر ارتفاع دو و نیم متر و عرض سه متر ساخته شده که طی قرون متمادی در برابر زلزله های فراوان و سایر عوامل طبیعی تخریبگر مقاومت نموده است .این اثر در مدخل راه باستانی تنگ درکش ورکش به عنوان کاروانسرا-پاسگاه-راهدارخانه جادهای مورد استفاده قرار می گرفته   قدمت این بنا در زمان ساسانی تا ایلخانی بوده است.

پل خداآفرین:گذرگاه سنگی تراشیده شده معروف به پل خدا آفرین در منطقه بازفت.

کتیبه بکان : دردوره قاجار درسال1326 ه.ق دراثرشیوع بیماری وبا خوانین بختیاری به دره ای مرتفع بنام بکان درنزدیکی جونقان پناه برده وکتیبه ای که بیانگر شیوع وبا از اصفهان به چهارمحال بوده نگاشتند.

نقوش برجسته شیرنو

 نقش3پیکر انسانی(نقش حاکم بانیزه نشسته بروی چهارپایه و 2 وزیر)دردره شیرینو(شیرین آب)به فاصله3کیلومتری روستای موری از توابع بازفت شهرستان کوهرنگ متعلق به دوره الیماییان.

کتیبه های سنگی رخ

 متن کتیبه  بر دامنه شمالی گردنه رخ که راه باستانی اصفهان-خوزستان از این مکان می گذشت حک گردیده که قصد شاه عباس دوم صفوی جهت اتصال سرچشمه کارون به سرچشمه زاینده رود با شکافتن کوه کارکنان در کوهرنگ درسال 1062 ه.ق ب  را عنوان می کند.

کتیبه های مشروطیت

 این کتیبه از دو قسمت مجزا تشکیل شده ولی متن آنها بهم پیوسته است این کتیبه بدستور سردار ظفر بختیاری در محل تفرجگاه پیر غار روستای ده چشمه شهرستان فارسان به فاصله 40 کیلومتر ی شهرکرد ساخته شده است متن آن مجملی از واقعه مشروطیت و نقش سرداران وسواران بختیاری در آن واقعه ملی است کتیبه اول این گونه شروع می شود:

چنین گوید حاجی خسرو خان سردار ظفر که در سنه 1324 آزادی خواهان ایرانی از مقام سلطنت تقاضای مشروطه نمودند مظفرالدین قاجار طاب اله ثراه حکم مشروطیت را دست خط و بعد از اندک زمانی به رحمت ایزدی پیوست. متن در کتیبه دوم اینگونه ادامه می یابد:

در طهران پس از جنگ زیاد داخل شهر شدند محمد علی شاه در شمیران بودند همین قدر که تهران اشغال گردید به سفارت روس پناهنده شد.

شیر سنگی

 بختیاری ها برای پاسداشت جنگاوران و دلاوران خود بر روی قبر آنان مجسمه ای تراشیده از سنگ و به شكل شیر با نقوشی از اسب و شمشیر قرار می دادند. این نقوش هر كدام معنا و مفهوم خاص خود را دارد. شیر سنگی بر روی قبور دلاوران و جوانان بختیاری یادآور تاریخ پرحادثه و فراز و نشیب گذشته این ایل است. قدیمی ترین شیر سنگی موجود در استان مربوط به دوره صفوی است.

کاروان سرای شلیل

این کاروانسرا که ابتدا در مسیر جاده خوزستان و در نزدیکی پل شلیل و پل مروارید ساخته شده در دوره پهلوی اول مورد بازسازی قرار گرفته مصالح بکار رفته در آن سنگ لاشه -سنگ تراش و سقف آن مسطح است در دوره پهلوی اول و پس از کشتار سربازان دولتی اعزامی به خوزستان بدست عشایر بختیاری از این بنا بعنوان پاسگاه انتظامی عشایری نیز استفاده می شده است.

لوح عیلامی

 قدیمیترین کتیبه مکشوفه استان آجرنوشته عیلامی به طول24و پهنای15وقطر 8 سانتیمتر و دارای 26 سطر به خط میخی وزبان عیلامی متعلق به1110ق.م که درقله افغان سال 1375کشف شد.

محوطه های باستان شناختی (بافتهای روستایی):

روستای سرآقاسید:روستای شگفت انگیز سر آقا سید دارای قابلیت معماری پلکانی بسیار ارزشمند است این روستا دارای دو هزار نفر جمعیت و در فاصله 140 کیلومتری شهرکرد قرار دارد خانه ها تماما با خشت ساخته و معماری به صورت پلکانی فشرده می باشد بطوری که پشت بام منزل پایین به منزل حیاط منزل بالایی  است روستای سر آقا سید از نظر فرهنگ پوشاک گویش و آداب و رسوم تقریبا دست نخورده است این روستا علاوه بر معماری زیبا دارای چشمه سارها باغات میوه و طبیعت سرشار از زیبایی منحصر به فرد در استان است.

روستای یاسه چاه: این روستا در کنار زاینده رود در میان باغهای گردو و بادام واقع است خانه ها از خشت و بصورت فشرده ساخته شده اند.

روستای سوادجان: این روستا تاریخی در کنار زاینده رود به فاصله 45 کیلومتر  شهرکرد  واقع است بافت این روستا از خشت متعلق به دوره صفویه است.

منبع : سایت تبیان

اصفهک

اصفهک، روستایی است از توابع بخش دیهوک و در شهرستان طبس استان یزد ایران.

روستای اصفهک از توابع بخش مرکزی شهرستان طبس، با مختصات جغرافیایی ۵۷ درجه و ۱۱ دقیقه طول شرقی و ۳۳ درجه و ۲۳ دقیقه عرض شمالی، در ۳۸ کیلومتری جنوب شرقی طبس قرار گرفته‌است. این روستا از شرق به روستای چیروک، از جنوب غربی به روستای عباس آباد و از شمال و شمال غربی به روستای سنج و کوه اصفهک محدود می‌شود. ارتفاع این روستا از سطح دریا در حدود ۱۰۴۰ متر است و اقلیمی گرم و خشک دارد. آب و هوای این روستا، در فصول بهار و تابستان، چند درجه از طبس خنک‌تر است و زمستان‌های سرد و طولانی دارد. روستای اصفهک از روستاهای قدیمی شهرستان طبس به شمار می‌رود. آرامگاه امامزاده زرک، از بناهای تاریخی روستا است که قدمتی طولانی دارد. مردم روستای اصفهک به زبان فارسی سخن می‌گویند، مسلمان و پیرو مذهب شیعه جعفری هستند. الگوی معیشت و سکونت براساس نتایج سرشماری سال ۱۳۷۵ روستای اصفهک در حدود ۱۱۲۷ نفر جمعیت داشته‌است که در سال ۱۳۸۵ به ۱۵۰۰ نفر افزایش یافته‌است. بیشتر درآمد مردم روستای اصفهک، از فعالیت‌های زراعی و دامداری تأمین می‌شود. گروهی از روستاییان، در امور خدماتی و تولید صنایع دستی اشتغال دارند. زعفران و نعنا از محصولات عمده زراعی این روستاست. نخلستان‌های روستا در اطراف آن گسترده شده‌اند و انواع خرماهای مرغوب در آن‌ها به عمل می‌آید. انواع لبنیات و گوشت گوسفندی و گاوی، از فرآورده‌های دامی روستاست. گروهی از مردم روستای اصفهک، ضمن فعالیت در امور زراعی، به تولید صنایع دستی به ویژه قالی نیز می‌پردازند. روستای اصفهک در منطقة کوهپایه‌ای استقرار یافته و بافت مسکونی متراکمی دارد. خانه‌های روستا، اغلب در یک طبقه با سقف گنبدی، نورگیر و در و پنجره‌های کوچک ساخته شده‌اند. عمده مصالح به کار رفته در ساخت خانه‌های قدیمی روستا، خشت و گل است و معمولاً از معماری کویری متأثر شده‌اند. در ساخت خانه‌های جدید، از مصالح آجر، سیمان و مانند این‌ها نیز استفاده می‌شود. فضاهای خانه‌های روستایی شامل محل سکونت خانوار و فضایی برای انجام فعالیت‌های حرفه‌ای و اقتصادی خانوار روستایی است. جاذبه‌های گردشگری روستای کوهپایه‌ای اصفهک در شیبی تند واقع شده‌است. استقرار روستا در پای کوه سبب اختلاف دما بین این روستا و شهر طبس شده‌است. شب‌های تابستانی روستا به دلیل وزش باد از سوی کوه دل‌پذیر است. ترکیب فضایی کوه و کویر، نخلستان و اراضی زراعی و بافت قدیمی روستا، چشم‌انداز بسیار زیبایی پدید آورده‌است. روستای اصفهک، دارای غنی‌ترین منابع آب در قلمرو شهرستان طبس است. ریزش آب چاه عمیقی که آب شرب روستا را تأمین می‌کند، از دیگر جاذبه‌های طبیعی این روستا به شمار می‌رود. از جاذبه‌های تاریخی این روستا می‌توان به آرامگاه امامزاده زرک اشاره کرد که در میان مردم روستا احترام خاصی دارد. مردم روستای اصفهک، اعیاد بزرگ ملی و مذهبی نوروز، فطر و قربان را به جشن و شادی و ایام وفات و شهادت ائمه (ع) را به عزاداری و سوگواری می‌پردازند. از مراسم ویژه و کهن روستا، می‌توان به مراسم چراغُن اصفهکی اشاره کرد. در گذشته، به دلیل عدم دسترسی به برق، مردم روستا در ایام خاصی فانوس یا چراغ سیمی ساده‌ای را در وسط اتاق قرار می‌دادند و میزبان و مهمانان، دور تا دور آن جمع می‌شدند و به داستان سرایی و شادی می‌پرداختند. این سنت مهمان‌پذیری، از آداب و رسوم قدیمی مردم اصفهک است. موسیقی محلی در میان مردم روستا، اهمیت و جایگاه ویژه‌ای دارد. اجرای آهنگ‌ها و ترانه‌های محلی و نوازندگی تار در مراسم شادی و جشن‌های روستا متداول است. هفت سنگ و کوهنوردی، بازی‌ها و ورزش‌های رایج در میان مردم این روستاست. پوشاک اغلب مردان روستا شامل دستار، کت، شلوار، پیراهن، جلیقه، کلاه و کفش است. زنان نیز از پیراهن‌های بلند و گشاد، شلوار، روسری، چادر و سایر پوشش‌های زنان استفاده می‌کنند. قالی‌بافی، مهم‌ترین صنعت دستی مردم این روستاست. خرما و زعفران سوغات روستای اصفهک است. از غذاهای رایج روستای اصفهک، می‌توان به انواع آش و آبگوشت‌های محلی اشاره کرد، که به دلیل استفاده از مواد اولیه طبیعی، بسیار لذیذ و خوش طعم می‌باشند. دسترسی: روستای اصفهک از طریق شهر طبس و جاده طبس - دیهوک با جاده‌ای مناسب قابل دسترسی است.

برگرفته از:http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B5%D9%81%D9%87%DA%A9

رباط شرف

رباط شرف، نام یک بنا است. این کاروانسرا به سبک معماری شیوه رازی ساخته گردیده، و نام معمار آن استاد محمد طرائقی سرخسی ذکر شده.^[۱]

کاروانسرایی در ۴۵ کیلومتری شهرسرخس است که در کهن‌ترین متون جغرافیای اسلامی از رباط به عنوان آبگینه یادکرده‌اند. طبق مدارک و متون تاریخی بانی بنای فعلی «شرف الدین ابوطاهربن سعدالدین عل القمی» است که مدتی حکومت مرو و سرانجام صدرات سلطان سنجر را برعهده داشت. باتوجه به کتیبه موجود بنای رباط به سال ۵۴۹ هجری قمری در زمان سلطان سنجرسلجوقی با مصالح آجر و گچ ساخته شده‌است و بی‌شک یکی از شاهکارهای هنر ایرانی به شمار می‌رود.

این بنا در حاشیه جاده قدیم نیشابور-سرخس (جاده ابریشم) و شش کیلومتری جاده سرخس -مشهد بعد از تپه‌های کم ارتفاع روستای شورلق قرار دارد. شکل این رباط از دور به دژی بزرگ شبیه‌است از داخل به مانند یک کاخ جلوه می‌کند.

این بنا دو صحن دارد و هر صحن دارای چهار ایوان به شکل چلیپا (صلیب) و شبستان می‌باشد و همچنین آجر چینی و کتیبه‌های آن جلوه خاصی دارد. در این رباط چند مسجد و محراب دیده می‌شود که همه با کتیبه‌های گلی و گچی تزئین شئه اند. کتیبه‌ها عمدتا باقی مانده از دوران سلجوقی است. در وسط رباط حوض بزرگ، در اضلاع جنوبی دو اصطبل برای استراحت اسب‌ها و در اطراف دهلیزهائی برای اسکان مسافران وجود دارد.

برگرفته از:http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B7_%D8%B4%D8%B1%D9%81

تربت حیدریه

تربت حیدریه یکی از شهر‌های استان خراسان رضوی و مرکز شهرستان تربت حیدریه است.

تربت حیدریه در ۱۴۰ کیلومتری جنوب مشهد و ۱۰۰۵ کیلومتری تهران است. شهر تربت حیدریه ۵۳ کیلومتر مربع وسعت دارد و ارتفاع آن ۱۳۳۳ متر از سطح دریا می‌باشد. تربت حيدريه در يك منطقه استراتژيك و سوق الجيشي قرار دارد بطوريكه از شرق به شهرستانهاي تايباد و تربت جام و رشتخوار، از غرب به كاشمر و از شمال به مشهد و نيشابور و فريمان و از جنوب به شهرستان مه ولات منتهي مي شود. نام تربت حيدريه به اعتبار نام قطب‌الدین حیدر بر واژه اصيل و ايراني زاوه در قرن نهم و بعد از آن غلبه يافت.

منطقهٔ تربت حیدریه بزرگترین تولیدکنندهٔ زعفران در جهان محسوب می‌شود. بایگ، یکی از شهرهای تربت حیدریه مرکز ابریشم ایران نام گرفته و بالغ بر ۸۰٪ ابریشم کشور در این محل تولید می‌شود. خربزه، پسته و بادام نیز از دیگر محصولات کشاورزی این منطقه‌است

تاریخچه

تربت حیدریه در قدیم با نام زاوه شهرت داشته‌است پیشینه تاریخی تربت حیدریه به نام زاوه به دوران قبل از اسلام دوره اشکانیان برمی گردد و به مناسبت مقبره قطب‌الدین حیدر که از معاصرین عطار و از صوفیان قرن ششم هجری بوده بدین نام خوانده شده‌است. بنای زاوه را به زوطهماسب نسبت می‌دهند.^[۲] تربت حیدریه پس از دوره صفوی به صورت شهر در آمد. در واقع شهر در حدود دویست سال پیش یعنی دوره حاکمیت اسحاق‌خان قرایی از خوانین و رجال سیاسی عصر قاجاریه رونق گرفت. اسحاق خان به مرمت و آبادانی شهر پرداخته و آن چنان تحولی در شهر بوجود آورد که این شهر تا مدتها به تربت اسحاق‌خان معروف بوده‌است. در دو انقلاب معاصر ایران یعنی انقلاب مشروطه در سال ۱۲۸۵ شمسی و انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ شمسی تربت حيدريه از شهرهای پیشتاز در این فرآیندها بوده‌است .حماسه نهم دي ماه 1357 مايه افتخار و مباهات مردم شهيد پروراين مرز و بوم و در زمره روزهاي فراموش نشدني تاريخ انقلاب اسلامي است. در انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ مردم این شهر حدود ۴۰ روز زودتر مجسمه شاه را به زیر کشیدند.

 جاذبه‌های طبیعی

باغات کامه علیا و سفلی در شمال تربت حیدریه و رودخانه حصار و صنوبر ، آبشار رودمعجن و شكارگاه از جاذبه‌های طبیعی این شهرستان هستند. از جاذبه‌های دیدنی و تفریحی شهر تربت حیدریه می توان به اماکنی همچون مجموعه باغ ملی و پارک جنگلي پيشكوه اشاره کرد.

• آبشار رود معجن

روستای رود معجن در 48 کیلومتری غرب تربت حیدریه واقع است. در 4 کیلومتری این روستا آبشاری زیبا به ارتفاع 28 متر پدید آمده که از سلسله جبال چهل تن در 45 کیلومتری غرب شهرستان سرچشمه گرفته، رود معجن پس از ایجاد آبشار و مشروب کردن آبادی، در نزدیکی روستای رود معجن وارد رودخانه حصارچه می شود.

• مناطق شکار ممنوع برنای و ژرف

این مناطق در شرق شهرستان تربت حیدریه و در ارتفاعات شهرستان زاوه قرار دارند. این مناطق جلگه ای در بعضی نواحی دارای ارتفاعات سنگی زیبایی هستند که مامنی مناسب برای زیست حیوانات وحشی به شمار می روند. در این مناطق حیواناتی نظیر قوچ، میش، قرقاول، سیاه سینه، گرگ و عقاب زندگی می کنند.

• غار ماه پری

به رقم وجود اتلال باستانی متعدد و شواهد برجای مانده که حکایت از پیشینه ای مشخص و رد پای انسان ماقبل تاریخ در منطقه تربت حیریه دارد از دیگر نمونه‌های با اهمیت آثار غاری است موسوم به ماه پری در 19 کیلومتری شمال غربی تربت حیدریه و در نزدیکی روستایی به نام صنوبر که به استناد بررسی باستان‌شناسی از نخستین زیست گاه‌های این منطقه مربوط به پیش از تاریخ بوده است.

• پارک کوهستانی پیشکوه

این پارک در حاشیه شهر تربت حیدریه واقع شده است با ماحت 800 هكتار بزركترين پارك جنگلي خاورميانه نام گرفته است. بخشی از این پارک تا ارتفاعات 3 قله امتداد یافته است. این پارک شامل گلزار شهدا، پارک سنگی ، رستوران ،كافه سنتي و مصلا است که در آن وسایل تفریح کودکان قرار دارد. لازم به ذكر است كه عمليات اجرايي اين پروژه از سال 1378 آغاز شده و هنوز ادامه دارد.

• ارتفاعات مل کوه (به ضم ميم)

این ارتفاعات در 70 کیلومتری شمال شرقی تربت، در بخش کدکن قرار دارد. هر ساله تعداد زیادی از کوهنوردان جهت صعود به قلل این ارتفاعات عازم منطقه می شوند. در مسیر این ارتفاعات باغات میوه بسیار و چشمه سارهای جوشان و چشم اندازهای بدیع فراوان وجود دارد.

 آثار باستانی

• رباط شریف آباد در کیلومتر ۳۵ جادهٔ مشهد-نیشابور و در درهٔ شریف‌آباد
• آرامگاه ابوسعید ابوالخیر از عرفای قرن پنجم در روستاي مهنه
• رباط بی‌بی در حاشیهٔ روستای ظهیرآباد
• مقبره شیخ مغولی حسن میرزا و شاه سنجان در سنگان، ۲۵ کیلومتری تربت حیدریه
• خرابه‌های جیزد در اکبرآباد رشتخوار مربوط به از صدر اسلام تا دوره تیموری
• بنای مزار فردی به نام نظام‌الملک و مدفن شیخ ابوالوفای الخلوی کدکنی در کدکن

مزار بی‌بی حسنیه در داخل شهر تربت‌ حیدریه

• بقعه احمدرضا معروف به مزار بوری‌آباد
• بقعه شاه سلطان سلیمان از دوره صفوی
• چهل تاقی بازه‌هور

بازه‌هور (بزدغور) محلی بین مشهد و تربت‌حیدریه در نزدیکی رباط‌سفید است. بنای بازه‌هور از سنگ و گچ است و این چهارتاقی جزو آتشکده‌های دوره ساسانی به‌شمار می‌آید. ویرانه‌های دو قلعه تاریخی دیگر به نام قلعه‌دختر و قلعه‌پسر بر فراز کوهستان و بر دو سمت آتشکده هنوز موجود است.

• مزار قطب‌الدین حیدر

این مزار مدفن قطب‌الدین حیدر عارف قرن ششم هجری (۶۱۸-۵۱۳ هجری قمری) و سرسلسلهٔ فرقهٔ حیدریه است، این بنا در داخل شهر تربت حیدریه واقع شده و از آثار دوره صفویان می‌باشد.

• مزار شاه سنجان

این مزار در کیلومتر ۲۵ جاده تربت حیدریه به خواف و در شرق دهکده سنگان رشتخوار قرار گرفته‌است. مدفن یکی از مشایخ سلسله چشتیه و از خواص مریدان خواجه مودودچشتی (م.۵۲۷) است که در سال ۵۹۷ یا ۹۳ یا ۹۹ در سنجان وفات یافته و در همانجا مدفون گشته‌است.

• بنای آرامگاه

مقبره قطب الدین حیدر مشتمل بر ایوانی مرتفع، ورودی و محوطه زیر گنبد است که فضایی به صورت گنبد خانه با وسعت حدود ۱۰۰ متر شکل گرفته و نقشه آن در نمای خارجی به شکل چلیپایی است. مدفن شیخ در میان محوطه زیر گنبد قرار گرفته و ضریح چوبی آن دارای تاریخ ۹۸۷ ه.ق است. در امتداد فضای ورودی نیز محرابی تعبیه شده است. بنای موجود در چندین دوره تاریخی مورد توجه قرار گرفته است بنحوی شالوده آرامگاه احتمالاٌ در دوره تیموری با گنبد دو پوسته گسسته استوار بر طاق نماهای شانزده گانه ایجاد شده، در دوره صفویه در سال ۱۰۲۳ هجری به همت خواجه سلطان محمود تربتی نیز تغییراتی در معماری آن صورت گرفته است.

• مسجد جامع رشتخوار در حومه شهر رشتخوار و از دوره سلجوقی

در ضلع غربی مقبره قطب الدین حیدر ایوان مسجد جامع قدیم تربت حیدریه جلب نظر می کند. ارتفاع ایوان مذکور ۵/۱۱ و طول آن حدود ۵/۱۰ متر است. فضای داخلی ایوان مقصوره یا گنبد خانه مسجد با وسعت بیش از ۲۰۰ متر شامل غرفه و محرابی مزین به مقرنس و نیز تزییناتی به شیوه کاربندی در بخش زرین گنبد است. بنای مسجد جامع آجری است و تاریخ بنای آن که نام بانی را نیز شامل می‌شود بر سنگ سیاه و لوح مانندی حک شده است که نشان دهنده سال ۱۰۴۵ ه.ق زمان شاه صفی و به نام خواجه عبدالله فرزند درویش علی تربتی است.

• رباط طبسی

از دیگر بناهای موجود در مجموعه معماری قطب الدین حیدر، رباطی است که حاج محمد ابراهیم طبسی از تجار معروف عصر قاجار در اواخر این دوره در ملک شخصی خود بنا کرد. رباط طبسی در زمره بناهای دو ایوانی است که شامل فضای ورودی، هشتی، تعدادی حجره مشرف به میان سرای بنا، انبار و اصطبل است.

• آرامگاه شیخ ابوالقاسم گورکانی

این بنا در ۳ کیلومتری جنوب شهرستان تربت حیریه در روستایی به نام شیخ ابوالقاسم گورکانی ساخته شده است. وی در سال ۳۷۳ ه.ق بر مسند ارشاد نشست و به سال ۴۵۰ ه.ق دار فانی را وداع گفت. آرامگاه شیخ به صورت طاقی است که گنبدی بر فراز آن قرار گرفته و در مجاورت بنای مرکزی ابنیه ای برای اقامت زائران ایجاد شده است. بقعه امروزی به همت شیوخ گناباد و متصوفه روی بنایی از دوره صفویه بنیان گردیده است. شیخ ابوالقاسم گورکانی از مشهورترین عرفای خراسان (فوت به سال ۴۵۰ هجری قمری) و پنجمین قطب سلسلهٔ صوفیهٔ معروفیه‌است.

• رباط لاری

این بنا در بازار شهر و در محله میدان رباط قرار دارد و به همت حاج محمد رضا لاری از تجار معروف شهر به سال ۱۳۰۸ ه.ق ساخته شده است. این رباط از بناهای دو ایوانی است و مشتمل بر هشتی ورودی، صحن، حجره، غرفه، اصطبل و ... است. همچنین فضای ایجاد شده در این بنا به صورت ۲۴ غرفه تابستانی بوده و اتاقک‌های پشتی استفاده زمستانی داشته است. علاوه بر آن ۴ فضای وسیع به صورت انبار در چهارگوشه رباط ایجاد شده است. آرامگاه حاج محمد رضا لاری نیز در غرفه ای در بازارچه جنب رباط قرار دارد.

• رباط کسکک

این رباط در ۲۵ کیلومتری شمال تربت حیدریه در حاشیه معبر روستایی به نام کسکک قرار دارد. رباط دارای سردر ورودی است که بر طرفین آن ایوانچه‌ها و طاق نماهایی ایجاد شده است. اتاق‌های اقامت کاروانیان نیز در پیرامون مهمانسرای رباط ساخته شده که فضای ورودی آنها دارای سردر و فضای داخل آن نیز شامل تاقچه و بخاری دیواری است. در گوشه‌های این بنا محل نگهداری احشام ایجاد شده است. اعتصام الملک در سفرنامه خود به این بنا با عبارت رباطی کوچک اشاره می کند. بنای این رباط یادگاری از معماری دوره صفویه است.

• مسجد کدکن

این بنا تالاری است مستطیل شکل و نسبتاٌ وسیع به صورت شبستان که در مرکز آن دو طاق بزرگ تشکیل گنبدهای چهار ترک را داده است. در انتهای هر یک از این طاق‌ها نیز عناصری از معماری طاق به مثابه ستونی برای استحکام گنبدها ایجاد شده است. محرابی هشت گوشه زینت بخش این مسجد گردیده و دیواره شمالی شبستان نیز در دو طبقه ساخته شده است که اشکوب زیرین آن دارای ۴ حجره است.

• بنای مقبره شیخ حیدر

در سمت جنوبی مسجد بنایی با نقشه چلیپایی ایجاد شده است و این بنا در گذشته دارای کاشی‌های فیروزه ای و مسدس بوده که هم اکنون آثار کمی از آن برجای مانده است. بر گوشواره‌های فضای داخلی بقعه هشت ستون سنگی در نبش دیوار نصب است که بر آن با گچ قسمتی از سوره مبارکه (یس) با خط سفید در زمینه لاجوردی نقش بسته است و در زاویه جنوب غربی در بخش باقیمانده کتیبه عبارت (فی شهر ذی الحجه ۹۰۶) مشاهده می شود.

• حمام حاجی رئیس

همانگونه که از نام آن برمی آید حاجی رئیس آن را در اواخر دوره قاجاریه بنا کرده است. از فضاهای مهم این حمام می توان به رشته پلکان‌های ورودی، سربینه، بینه، گرمخانه و مخازن آبگرم و سرد اشاره کرد که از ویژگی‌های جالب توجه آن هشت پر نقاشی ستون‌های سنگی بسیار زیبا است که فضای گنبدی بینه را پدید آورده است و در میان فضای آن نیز حوض سنگی به شکل هشت ضلعی قرار دارد. فضای ورودی حمام در قسمت سردر ورودی مزین به کاشی کاری لاجوردی منقوش به گل و بوته است.

برگرفته از:http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%B1%D8%A8%D8%AA_%D8%AD%DB%8C%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D9%87

تربت جام

تربت جام نام یکی از شهرهای استان خراسان رضوی در ایران است. این شهر مرکز شهرستان تربت جام است. زبان اکثر مردم شهر فارسی با لهجه تربتی است. بیشتر مردم این شهر پیرو مذاهب اهل سنت و شیعه جعفری هستند. تربت جام در سال ۱۳۸۵، ۸۶٫۲۴۰ نفر جمعیت داشته است.^[۱] این شهرستان از شمال به شهرستان سرخس، از غرب به شهرستان‌های فریمان ، مشهد و تربت حیدریه، از جنوب به شهرستان تایباد و از شرق به افغانستان محدود است.نماینده مردم تربت‌جام در مجلس هشتم شورای اسلامی ، غلام‌رضا اسداللهی با اخذ ۱۱۱٬۸۶۶ رای از مجموع ۲۱۳٬۴۹۶ رای ماخوذه می‌باشد.^[۲] مسیر مشهد - دوغارون از شهرهای مشهد و تربت‌جام می‌گذرد که یکی از مسیرهای ارتباطی مهم از ایران به افغانشتان می‌باشد.اقوام مختلفی در تربت‌جام زندگی می‌کنند که ترکمن‌ها ، اعراب ، بلوچ‌ها و فارس‌ها از مهم‌ترین آنها هستند.

درباره نام تربت جام

تربت جام از روزگار باستان تاکنون به نام‌های گوناگونی چون بوزگان، بوزیگان، بوزجان، پوچکان، زام، سام، جام، تربت شیخ جام و تربت جام خوانده شده‌است. شهری باستانی به نام بوزیگان و یا بوزگان از سده ۳ پ. م تا سده ۲ هـ . ق، در کنار شهر کنونی وجود داشته که ظاهراً در اثر زلزله از بین رفته‌است. شهر کنونی از حدود سده ۳ هـ . ق، ایجاد و اندک اندک گسترش یافته‌است. این شهر پس از باز سازی و آبادی دوباره، «بوزجان» یا «پوچکان» نامیده شده و کرسی ناحیه جام، (به گویش شمالی قهستان زام یا سام) گردیده‌است. شهر تربت جام نیز مانند شهر تربت حیدریه به نام شیخ بزرگی که در آن به خاک سپرده شده سرشناس است. شیخ احمد جام، مقلب به ژنده پیل، از عارفان نامی سده ۵ ه. ق. بود و نام کنونی شهر به مناسبت تربت یا آرامگاه وی تربت شیخ جام و تربت جام نامیده شده‌است.

 تاریخچه

تربت جام از روزگاران کهن از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده‌است. اهمیت تاریخی، اجتماعی، فرهنگی و بازرگانی آن، از سده ۳-۴ هـ . ق، نمایان گشته، و در زمان زندگی شیخ احمد جام (۴۴- ۵۳۶ هـ . ق) یعنی سده‌های ۵ و ۶ ه. ق، شکوفا شده‌است. تربت جام در سده‌های ۷ و ۸ هـ . ق، هم زمان با یورش مغول‌ها و تیمور لنگ آسیب زیادی دید. تربت جام در دوران حکومت سلسله صفویه به ویژه شاه عباس بزرگ، اهمیت نظامی یافته و در آن، امنیت و آرامش برقرار بوده‌است. اما در اواخر این دوران و در زمان شاه سلطان حسین صفوی (۱۱۰۵- ۱۱۳۵ هـ . ق) اوزبک‌ها و افغان‌ها به مرزهای شرقی ایران، از جمله ناحیه تربت جام، دست اندازی کردند. سرانجام سرداری از شرق ایران، به نام نادر قلی افشار برخاست و افغان‌ها را از ایران راند و خود در ۱۱۴۸ هـ . ق، پادشاه ایران شد. در زمان نادرشاه افشار، ایران بار دیگر توانمند شد و نه تنها مرزهای شرقی آن، از یورش اوزبک‌ها، افغان‌ها و ترکمن‌ها در امان ماند، بلکه به سال ۱۱۵۳ هـ . ق / ۱۷۴۰ م، آن سوی رود جیحون یا آمودریا و قلمرو اوزبک‌ها، یعنی خوارزم و بخارا هم مطیع نادر شاه و حکومت ایران شد. با درگذشت نادر شاه در سال ۱۱۶۰ هـ . ق، بار دیگر نا آرامی در خراسان آغاز گشت و تا اوایل سده ۱۳ هـ . ق، ادامه یافت. کریم خان زند، که در شیراز بر ایران حکومت می‌کرد، به احترام نادر شاه افشار، خراسان را هم چنان در دست فرزندان نادرشاه باقی گذاشت. بعدها آقا محمد خان قاجار خراسان، از جمله تربت جام را، در ۱۲۱۰ هـ . ق گشود. فتحعلی شاه قاجار (۱۲۱۲- ۱۲۵۰ هـ . ق) حقوق متحدان نخستین خویش، یعنی ترکمن‌ها که برای دستیابی به حکومت ایران، به قاجاریه کمک کرده بودند، نادیده گرفت و در نتیجه سرکشی ترکمان‌ها آغاز شد و در دوران ناصرالدین شاه (۱۲۶۴ – ۱۳۱۳ هـ . ق) شدت یافت و یکی از شوم‌ترین دوران‌های تاریخی را برای مردم خراسان، از جمله ناحیه تربت جام و دیگر شهرهای خراسان شرقی، پدید آورد.

استان تاریخی جام یا زام در شرق ولایت زاوه و شمال شرقی قهستان نزدیک به رودخانه هرات قرار داشت است که کرسی آن در سده چهارم شهر بوژگان بود. بوژگان شهری بزرگ و دارای صد و هشتاد دهکده بود. ایرانیان آن را بوژگان می‌گفتند و در زمانهای گذشته آن را پوچکان نیز می‌نوشتند.

برگرفته از:http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%B1%D8%A8%D8%AA_%D8%AC%D8%A7%D9%85

قائنات

شهرستان قاینات، به مرکزیت شهر قائن، در شرق ایران و شمال استان خراسان جنوبی در حد فاصل ۱۵ و ۳۳ تا ۱۲ و ۳۴ عرض جغرافیایی و ۳۸ و ۵۸ تا ۵۶ و ۶۰ طول جغرافیایی قرار دارد.

شهرستان قائنات، تا سال ۱۳۵۸، یکی از بخش‌های شهرستان بیرجند بود که در ۲۷ بهمن ۱۳۵۸ با تصویب هیأت وزیران از شهرستان بیرجند جدا شده و به صورت شهرستان مستقل درآمد.^[۱] جمعیت این شهرستان بر طبق سرشماری سال ۱۳۸۵، برابر با ۱۳۷٬۳۵۷ نفر بوده‌است

شهرستان قائنات در شمال استان خراسان جنوبی قرار گرفته‌است. این شهرستان از شمال به شهرستان‌های خواف و گناباد از استان خراسان رضوی، از غرب به شهرستان سرایان و از جنوب به شهرستان بیرجند محدود شده و از جانب شرق، مرزی به طول تقریبی ۱۳۰ کیلومتر با کشور افغانستان دارد.

مساحت این شهرستان بالغ بر ۱۷٬۷۲۲ کیلومتر مربع می‌باشد. شهرستان قائنات، براساس آخرین تقسیمات کشوری مشتمل بر ۵ بخش و ۱۳ دهستان بوده و ۳۷۳ روستا و ۱۲۹۳ آبادی خالی از سکنه دارد. فاصله غربی‌ترین تا شرقی‌ترین در امتداد خط مستقیم ۲۲۵ کیلومتر و از شمال به جنوب ۹۰ کیلومتر و با شکل متناسب یک مستطیل که از استانهای قم، کهکیلویه و بویر احمد، چهار محال و بختیاری و گیلان بزرگتر می‌باشد.

مرکز این شهرستان شهر قائن که برروی دشتی به همین نام می‌باشد. شهر قاین در مسیر بزرگراه آسیای مشهد به زاهدان تا مرز افغانستان ۱۸۰ کیلومتر فاصله داشته و از سطح دریا ۱۴۴۰ متر بلندی دارد و از دو شهر بیرجند و گناباد فاصله‌ای مساوی ۱۰۵ کیلومتر در ۳۷۲ کیلومتری جنوب مشهد و از تهران ۱۳۰۰ کیلومتر فاصله دارد.^[۳]

رشته کوه قهستان در غرب و شاسکوه و آهنگران در شرق آن سر به آسمان سوده و بلندترین قله منطقه کمر سرخ با ۲۸۴۲ متر در نیم بلوک و پست‌ترین نقطه با ۶۱۰ متر در پترگان قرار دارد.

 گونه‌های گیاهی و جانوری

مراتع قائن از نوع متوسط است و در آن گیاهان دارویی گوناگون، جنگلهای تنگ، پسته کوهی، بنه، قیچ و بادامشک دیده می‌شود. در شهرستان قائن خصوصاً در منطقه شکار ممنوع شاسکوه، قریب به ۵۹ گونه پرنده، ۲۵ نوع پستاندار و ۱۷ گونه از خزندگان و دوزیستان منحصر به فرد زندگی می‌کنند. در این خطه، رودخانه‌های با اهمیتی همچون رود شور، رود مرادنشاه، رود بیهود، افین و آهنگران جریان دارند و گندم، جو، چغندر، پسته و خصوصاً زعفران و زرشک و آلو از محصولات کشاورزی این شهرستان می‌باشند.

 پیشینه

چنانچه تذکره نویسان و مورخان نقل کرده‌اند منطقه قائنات با تاریخی سی هزار ساله یکی از اولین خاستگاههای تمدن خراسان است فخرالاسلام پیدایش قائن را به عصر قابیل پسر آدم نسبت داده و در فرهنگ دهخدا بنای اولیه شهر قائن به سام بن نریمان و در احیاء الملوک به کی لهراسب پدر گشتاسب منسوب شده‌است این سخنان اگر چه از اعتباری علمی برخوردار نیستند اما بازگو کننده قدمتی هستند که چون غباری از روزگاران دور بر سنگ سنگ این شهر نشسته‌اند در سفرنامهٔ سرپرسی سایکس آمده در ۳۲۸ قبل از میلاد ۱۳ هزار نفر از مدافعان شهر قائن به مقابله با لشکر انبوه اسکندر در آمدند و دکتر بلووگلدسمید اعتقاد دارد که قلعه کوه قائن در عهد هخامنشیان همان کاخ سلاطین قهستان یا آرتاگوانا بوده‌است.

قائن در عصر زمانداران ساسانیان نیز از مراکز مهم قدرت و از معدود شهرهای استراتژیک ایران به شمار می‌آمده‌است مورخان بسیاری در کتب خویش از قائنات نام برده‌اند اصطخری در ۳۴۰ خورشیدی از قائن به‌عنوان مرکز قهستان نام برده و مذهب آن خطه را شیعه ذکر کرده و جیهانی در ۳۷۵ هجری از سه دروازه شهر به اسامی درکون، در کلاوج و درزقان استخر نام برده‌است. ناصر خسرو قبادیانی در سال ۴۴۰ وارد قائنات شده و قائن را چنین توصیف نموده قائن شهری بزرگ و حصین و گرد آن خندقی و مسجد آدینه به شهر اند است و آنجا که مقصوره‌است تاقی عظیم و بزرگ است که در خراسان از آن بزرگ‌تر ندیدم.

مارکوپولوی و نیزی هوای قائن را در نهایت اعتدال دانسته و یاقوت حموی و عبدا... محمد بن احمد مقدسی آنجا را بندر خراسان و خزانه کرمان معرفی کرده‌اند قائن در جریان تندباد ایلغارهای تاریخی صدمه چندانی ندیده‌است وچنانکه نقل شده در ۷۷۳ هجری امیرتیمور در حوالی قائن اردو زد لیکن به فضل و درایت حاکم شهر بدون جنگ و خونریزی از کنار آن گذشت.

در عصر صفویه نیز به سال ۱۰۰۲ هجری شاه عباس صفوی از قائن دیدن نمود و سالها بعد در زمان سلسله زندیه هنگامی که لطفعلی خان زند از کرمان گریخت و به قائن آمد در آنجا از وی پذیرائی شد. قائنیان در بازگشت نیز تعدادی سوار جهت جنگ با آغا محمد خان قاجار در اختیار وی قرار دادند.

دکتر ژوزف انگلیسی، قائن را از مناطق آباد خراسان و قرار گاه مردان دلیری می‌دانسته که از راه شمشیر زنی و کمان کشی روزگار گذرانده‌اند.

برگرفته از:http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D9%82%D8%A7%D8%A6%D9%86%D8%A7%D8%AA

بیرجند

شهر بیرجَند مرکز استان خراسان جنوبی و مرکز شهرستان بیرجند در شرق ایران است. این شهر در سال ۱۳۸۵، تعداد ۱۵۷٬۸۴۸ نفر جمعیت داشته‌است.(چهل و پنجمین شهر پر جمعیت ایران)^[۱]

شهر بیرجند، اولین شهر در ایران است که دارای سازمان آبرسانی بوده و بنگاه آبلوله بیرجند به عنوان اولین سازمان آبرسانی ایران شناخته می‌شود.^[۴] این شهر همچنین دومین شهری در ایران است که در سال ۱۳۰۲ و پیش از تهران ، از لوله‌کشی آب شهری برخوردار گردید.^[۵]

مدرسه شوکتیه این شهر، سومین مدرسه آموزش به سبک جدید، بعد از دارالفنون و رشدیه تبریز است. به علت موقعیت سیاسی و استراتژیک شهر بیرجند، سومین فرودگاه کشور در سال ۱۳۱۲ پس از قلعه مرغی و بوشهر، در این شهر ساخته شد ^[۶] و تا پیش از جنگ جهانی دوم ، دو کنسولگری انگلستان و روسیه در بیرجند، مشغول فعالیت بوده‌اند

تاریخ

 پیش از اسلام

علاوه بر نام بیرجند که ساختار آن برگرفته از زبان پهلوی بوده و به دوران پیش از اسلام باز می‌گردد، بنا به روایتی ، بیرجند، احتمالاً در اواخر حکومت ساسانیان و توسط زرتشتیان یزدی و کرمانی به عنوان منزلگاهی در حاشیه کویر و در مسیر عبور از کویر به سمت شمال خراسان بزرگ و ماوراءالنهر بنا شده‌است .^[۷]

اشعار حکیم نزاری، وجود محله‌ای به نام گبرآباد در بافت قدیمی شهر، کاوشهای به عمل آمده از قلاع دختر در "بند دره" و "قلعه دره"، و نیز کتیبه به‌دست آمده از کال جنگال در روستای ریچ از توابع خوسف، "تخته سنگ لاخ مزار" واقع در روستای کوچ ، سنگ نگاره و کتیبه‌های پهلوی اشکانی در دره "استاد تنگل"، حکایت از قدمت چند هزار ساله بیرجند دارد.

همچنین علاوه بر وجود گورستانهای زرتشتی‌ها در اغلب روستاها و نیز وجود آتشکده‌های سفلی و علیا .^[۷] که دال بر قدمت تاریخی این منطقه‌است، نام برخی از روستاهای اطراف شهر بیرجند دارای ریشه پهلوی و اساطیری هستند، مانند: گیو، سهراب، ماژان، سلم آباد، درخش، خراشاد، رودک، دستجرد، چاج، چهکند، جمشیدآباد و ...

 پس از اسلام

قدیمی‌ترین اثر درون شهری بیرجند، مسجد جامع آن است که در سال ۷۵۰ هجری قمری بنا شده‌است.

احتمالا یاقوت حموی اولین جغرافیدانی است که از «پیرجند» به عنوان یکی از شهرهای منطقه قهستان یاد کرده‌است. حمدالله مستوفی «بیرجند» را از شانزده ولایت قهستان و مرکز ولایتی با توابعی چند دانسته که در آن مقدار فراوانی زعفران, انگور, میوه و اندکی غله به دست می‌آمده‌است.

زین العابدین شیروانی, بیرجند را قصبه‌ای شهر مانند از توابع خراسان و دارالملک قهستان معرفی کرده و افزوده‌است که قریب به چهار هزار خانه دارد. آب بیرجند از کاریز تأمین می‌شود و مردمش همگی شیعه اند. اعتمادالسلطنه نیز آن را از قرای قهستان دانسته‌است. برخی بیرجند را به علت کوچکی آن «برکند» ثبت کرده‌اند بر به معنای «نصف» و کند به معنای «شهر» در مجموع به مفهوم قصبه.

بیرجند در قدیم چند بار به علت زلزله ویران شده‌است. در فرهنگ عامه بیرجند، داستانهای بسیاری درباره ویرانی بیرجند در یک زلزله عظیم و سکونت دسته‌ای از کولی‌های چادرنشین در آن، نقل شده‌است. این شهر از عهد صفویه که خانواده امیریه در آنجا امارت یافتند رو به اعتبار گذاشته‌است.

برگرفته از:http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%B1%D8%AC%D9%86%D8%AF

خوسف

خوسف یکی از شهرهای خراسان جنوبی است که در شهرستان بیرجند قرار گرفته‌است و از مناطق کویری به حساب می‌آید. جمعیت این شهر بر اساس سرشماریسال ۱۳۸۵، برابر ۴۰۶۸ نفر گزارش شده‌است ^[۱].

این شهر زادگاه تعدادی از مشاهیر بیرجند, چون دکتر غلامحسین شکوهی (پدر علم تعلیم و تربیت ایران و وزیر آموزش و پرورش دولت موقت) و سیما بینا (خواننده سنتی) بوده‌است.

خوسف همچنین زادگاه ابن حسام خوسفی شاعر و عارف شیعه قرن نهم هجری قمری و نگارنده خاوران نامه نیز می‌باشد.

این شهر دارای ارتفاع ۱۳۰۰ متر از سطح دریا می‌باشد.

پیشینه تاریخی خوسف به دوران قبل از اسلام می‌رسد و یکی از کهن‌ترین شهرهای جنوب خراسان محسوب شده که در منابع تاریخی ازآن با نامهای خسف، خسب، خوسف یاد شده‌است. در کتاب نزهه القلوب حمدا... مستوفی از خوسف به عنوان معظمات بلاد قهستان یاد شده‌است.^{[نیازمند منبع]}

وجود بافت قدیمی با آثار تاریخی از ویژگی‌های شاخص این شهر محسوب می‌شود. این بافت که به لحاظ موقعیت طبیعی و واقع شدن بر روی هسته مقاوم، از زمین لرزه در امان مانده و یکی از سالمترین بافتهای تاریخی در منطقه به شمار می‌رود.

در رابطه با آثار تاریخی این شهر می‌توان به مسجد جامع خوسف، آرامگاه ابن حسام خوسفی، قلعه خوسف، خانه‌های علوی و مالکی و مدرسه ابن حسام اشاره نمود.

برگرفته از:http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%B3%D9%81

قصر خورشيد

معروفترين جاذبه ديدنی کلات نادری قصر خورشيد است. اين قصر از ۶۵ برش سنگی ساخته شده و دارای سه طبقه زيرزمين همکف و بالا است. گچبريها و طلاکاريهای فراوانی در درون قصر ديده می‌شود و ديوارهای آن بارها برای يافتن گنجهای نادر شکافته شده‌اند. نکته جالب در معماری اين بنا نقش پرندگانی مانند طوطی و ميوه‌هايی مانند موز و آناناس است که حکايت ازهندی بودن معماران قصر می‌کند که نادر شاه آن هارا بايد از هند آورده باشد.

روبروی قصر خورشيد مسجد گنبد کبود متعلق به دوران ايلخانان و احيا شده توسط نادرافشار ديده می‌شود  که در شبستان آن يکی از سلاطين آل جلاير مدفون است. نرسيده به کلات و در ابتدای دوراهی باجگيران آبشار زيبا و پرآب قره سو قرار دارد که در ايام تابستان تفرجگاه مشهديها است.

تنها راه ارتباطی کلات از طريق تونلی است که احداث آن پيش از انقلاب آغاز شده و بعد از انقلاب به پايان رسيده است. نکته عجيب درباره اين تونل اين است که ابتدای آن فراخ تر است و هر چه به انتهای آن نزديک می‌شويد تنگ تر می‌شود.

بعد از تونل شهر کلات نادری به شکلی مستطيلی در کنار رود کلات ساخته شده است. همان رودی که در ادامه به دشت خاوران - قره قوم - ميرسد و پس از طی مسافتی به آمودريا می‌ريزد.

يکی ديگر از بناهای تاريخی منطقه بند نادری است که در چهار کيلومتری شرق کلات قرار دارد. اصل اين بنا متعلق به دوران سلجوقی است و در دوران نادر ترميم شده است. تاج سد در حدود ۹۵ متر ارتفاع آن ۷۰ متر و ضخامت سد بين ۲۰ تا ۲۷ متر در نوسان است. آجر و ساروج در ديواره سد و سنگ و ساروج در قسمتهای جانبی آن به عنوان مصالح به کار رفته است.

کتيبه نادری در دربند که  يکی از وروديهای کلات است بر روی سنگ نوشته شده است. بيست و چهار بيت اين کتيبه در رثای نادر فرزند شمشير است که چهار بيت اول آن فارسی و بقيه ترکی درگزی است. پايان کتيبه به علت مرگ نادر رها شده است.

در کنار کتيبه نادر و بر بالای تنگه دربند برج هشت متری ارغونشاه قرار دارد. اين برج از کف رودخانه چهل متر ارتفاع دارد. ورود و خروج به حصار کلات در گذشته ازاين برج مراقبت می شده است.

در کنار اينها بايد به لوله کشی دوازده هزار متری اشاره کرد که بوسيله آن استادکاران ايرانی با تراشيدن دل سنگها با قطر يک متر و قرار دادن آنها با طولی در حدود ۳۰ تا ۶۰ سانت در کنار هم  آب را از آبشار قره سو به قصر خورشيد می‌آوردند.

همچنين سيصد و شصت حوض سنگی ارتفاعات  دهکده خشت که گويا نادرهر روز از يکی از آنها برای آب  لشگريانش استفاده می کرده است.

درارتفاعات بالای کلات قلعه ای به نام فرود ديده می‌شود و در شاهنامه فردوسی به کلات و نبردی که در آن بين ايرانيان و تورانيان به رهبری فرود پسر سياوش در می‌گيرد اشاره شده است.

از ديرباز و در دوران نادر شاه و تا زمان  رضا شاه برای جلوگيری از حمله تاتارها و ترکمنها و ازبکها  از آن سوی آمو  عشاير کرد، ترک، لر، عرب و فارس به اينجا کوچانده شده اند و همين باعث تنوع قومی و زبانی فراوانی در منطقه شده است.

در سراسر جنوب کلات کوههای هزار مسجد با پوشش جنگلی تنک ديده می‌شوند.  سراسر اين ارتفاعات را جنگل‌های خودروی سرو کوهی يا ارس پوشانده. چوب ارس بسيار مقاوم و سازگار با آب و هوای نيمه ‌مرطوب و خاک اسيدی است. در ارتفاعات هزارمسجد غير از ارس گونه‌های مختلف  زرشک، نسترن، گردو و پسته کوهی نيز ديده می‌شوند.

*مايکل اکس ورتی مولف زندگينامه نادرشاه است با نام شمشير ايران که امسال در لندن منتشر شد. وضع کنونی کلات و قصر خورشيد را از گزارش شهاب آزاده بر اين مطلب افزوده ايم.

برگرفته از:http://www.jadidonline.com/story/02032007/fq/kalat_naderi

دیوار چین (به چینی: 中国的长城) در جهان به لحاظ زمان ساخت طولانی‌ترین و بزرگترین مهندسی تدافعی نظامی در قدیم است. این دیوار در نقشه جغرافیایی چین ۷۰۰۰ کیلومتر امتداد یافته است. این اثر سال ۱۹۸۷ در "فهرست میراث جهانی" ثبت شد.

این ادعا که این دیوار تنها پدیده انسانی است که از فضا قابل رویت می باشد، بارها تکذیب شده است ولی هنوز در باور عوام جا دارد.^[۱]

تاریخ ساخت دیوار چین به قرن ۹ قبل از میلاد باز می گردد. حکومت وقت چین برای جلوگیری از حملات ملیت‌های شمالی ، برجهای آتش برای خبر رسانی و یا قلعه‌های مرزی برای حصول اطلاعات دشمن را در ارتباط با دیوار و بر روی آن ایجاد کرد . در دوره حکمرانی سلسله‌های بهار و پاییز و کشورهای جنگجو ،میان دوک‌ها جنگ بر پا شد و کشورها با استفاده از کوه‌های مرزی به ساخت دیوار پرداختند تا سال ۲۲۱ قبل از میلاد ،امپراتور چین شی خوان پس از به وحدت رساندن چین ، دیوارهای دوک‌ها را به هم متصل کرد که به صورت دیوار بزرگ در مرزهای شمالی بر روی کوه‌ها در آمد . او می خواست با این کار از حملات دشمن به مراتع شمالی جلوگیری کند.

در این زمان طول دیوار چین به ۵۰۰۰ کیلومتر می رسید. در سلسله خان پس از سلسله چین طول دیوار به ۱۰ هزار کیلومتر رسید. در تاریخ دو هزار و اندی ساله چین، حکمرانان دوران مختلف به ساخت دیوار چین پرداختند . تا اینکه طول دیوار به ۵۰ هزار کیلومتر رسید. این میزان معادل گردش به دور کره زمین است .

عکس های فوق العاده زیبا و دیدنی از طبیعت

دو دانشمند انگلیسی قبیله‌ای را در آمازون کشف کرده‌اند که درکی از مفهوم زمان یا تقویم ندارند!
مردم قبیله آمونداوا در برزیل حتی لغتی برای «زمان»، «هفته»، «ماه» یا «سال» ندارند.
به گفته محققان دانشگاه پورتسماوث، این اولین باری است که دانشمندان توانسته‌اند ثابت کنند که زمان یک مفهوم بشری تثبیت‌شده فراگیر نیست.

به گفته این محققان، این مساله بدین معنی نیست که قبیله آمونداوا خارج از زمان زندگی می‌کنند، بلکه آنها به جای اینکه اتفاقات را به عنوان بخشی از زمان ببینند، در جهان اتفاقات زندگی می‌کنند.
این تیم تحقیقاتی مدت هشت هفته را در این قبیله گذراندند و به بررسی زبان آنها و چگونگی انتقال مفاهیمی مانند «هفته آینده» یا «سال گذشته» پرداختند.
آنها دریافتند که هیچ لغتی برای این مفاهیم در میان این قبیله وجود ندارد و تنها روز و شب و روزهای خشک و بارانی دارای مفهوم است. آنها همچنین دریافتند که هیچ یک از افراد قبیله از سن برخوردار نیستند!
 
این قبیله برای اولین بار در سال ۱۹۸۶ با دنیای خارج آشنا شد ولی باز به شیوه‌های سنتی خود برای زندگی، شکار، ماهیگیری و زراعت ادامه می‌دهد. اما اکنون با ورود به دنیای مدرن زبان خود را به پرتغالی تغییر داده و زبان اصلی آنها با خطر انقراض مواجه است.

بزرگ‌ترین جزیره مصنوعی جهان +عکس

به نوشته تهران امروز، این جزیره شامل سه بخش پیوسته به هم است که فضاهای مستقلی برای برگزاری کنسرت، گردهمایی، نمایشگاه و نیز رستوران دارد.