یک شرکت بریتانیایی تور میدان های جنگ، اتاق‌های هتل یا همان قلعه کولدیز را در آلمان شبی با قیمت 32 دلار در اختیار گردشگران می‌گذارد.

بنا به گزارش نشریه سان،این قلعه در زمان نازی‌ها محل نگهداری و زندان افسران نیروهای متحد بود که بارها تلاش کرده بودند از اردوگاه‌ها و کمپ‌هایب اسارت در طی جنگ جهانی دوم فرار کنند.

به گفته برگزارکننده این تور گردشگری، انجمن پژوهش‌های جنگی ، برخی از اداره‌ها و محل‌های زندگی خاص که توسط نازی‌ها استفاده می‌شد اکنون به صورت بخشی از "تجربه زندان" تغییر کاربری داده شده است.

به گزارش فاکس‌نیوز، در کنار وسایل و تجهیزات داخل قلعه یا همان هتل فعلی تور  و بازدید از تونل‌ها و اتاق‌های مخفی که افسران بریتانیایی در تلاش‌های بی‌شمارشان برای فرار از قلعه درست‌کرده بودند، نیز اجرا می‌شود.

یکی از مسئولان انجمن پژوهش‌های جنگی،  گفته است:" وسایل این محل تجملی و ویژه نیستند، این کار بیشتر برای این است که مردم از بودن در این محل به‌عنوان اسیر جنگی ایده‌ای داشته باشند.".

قوچان از زلزله‌های متعدد سخت آسیب دید، ودر زلزله سال ۱۸۹۳ دوازده‌هزار تن تلف شدند، و حدود ده‌هزار تن باقی ماندند.تاریخ بنای شهر فعلی در فاصله ده کیلومتری شهرکهنه از ۱۳۱۳قمری است. شهر قوچان را با شهر باستانی اشک یا ارسکه مطابق دانسته‌اند. در متون قدیمی نام این شهر خبوشان و خوجان نوشته شده است.

قوچان از جمله شهرهای استان خراسان شمالی است که دارای جاذبه های گردشگری می باشد که کمتر به آن توجه شده است.

موزه مردم شناسی ،دره شمخال ،سد تبارک آباد ،گوگان زادگاه جعفر قلی زنگلی ملک الشعرای کرمانج، آرامگاه بابا حسن در روستای خسرویه، آستانه شهر کهنه ،آبگرم شهرکهنه ، امام زاده اسماعیل بن موسی بن جعفر(ع) در آبادی جرتوده، امام زاده جعفر در3 کیلومتری شهر قوچان، امام زاده حسین اصغر در سر ولایت، امام زاده حسین بن حسن مجتبی در نوروزی، امام زاده علی بن موسی در آبادی شرف، تپه چیلغانی در قوچان، تپه زوباران درقوچان، تپه‌فتح‌آباد در 5 کیلومتری باختر قوچان، تپه نادری (مروارید تپه) در شمال باختری شهر قوچان، تپه یام در شمال فاروج، قلعه تپه در 15 کیلومتری شهر قوچان و مدرسه عوضیه یا مسجد جامع برخی از مکان های دیدنی و تاریخی این شهرستان را تشکیل می دهند.

همچنین صنایع دستی و سوغاتیهای شهرستان قوچان عبارتند از :

چاروق (نوعی پاپوش کفش)، پوستین دوزی، نمد مالی، گلیم بافی،فتیر مسکه، شیره انگور، گیوه و کفش، کمخت، فرش، قالیچه بافی، جاجیم بافی، عرقچین دوزی، جوراب پشمی به نام بجولی، دستکش پشمی، کیسه حمام، گونه ای لباس مردانه از برک (پشم نرم بز و گوسفند) که در اصطلاح محلی چوخه نام دارد .

این چشمه در60 کیلومتری غرب شهر نورآباد و در بین 2 رشته کوه «گله» و «سفیدکوه» در زاگرس و در محل تلاقی 3 رودخانه گاماسیاب، گیزه رود و سیمره، واقع شده است.

این جاذبه طبیعی به عنوان یک مکان در حوزه گردشگری درمانی، همه ساله پذیرای  هزاران گردشگر و دوستدار طبیعت است.

وجود این چشمه زیبای طبیعی در این منطقه سرسبز با چشم‌انداز زیبای رشته کوه زاگرس به نحوی زیبا چشم هر بیننده را نوازش می‌دهد و دل هر نظاره‌گر را آرام می‌کند. دکتر «محمد معین» در کتاب فارسی خود از این منطقه به عنوان یکی از زیباترین جاذبه‌های گردشگری و تنگه‌های ایران یاد کرده است.

چشمه آبگرم دلفان با آبدهی 30 لیتر در ثانیه و دمای 60 درجه سانتی‌گراد از دامنه کوه گله از اعماق زمین می‌جوشد و توسط اهالی این منطقه یک حوضچه کوچک سیمانی برای استفاده از آن احداث شده است.

به گفته کارشناسان بهداشتی و میراث فرهنگی، این چشمه طبیعی به لحاظ داشتن مواد معدنی در التیام دردهای مزمن موثر است و بسیاری از بیماران برای درمان با استفاده از این چشمه معدنی به این منطقه سفر می‌کنند.

این چشمه با غلظتی بیش از 700 میلی گرم در لیتر و ترکیبات سولفات کلسیم، گوگرد، سولفور، دی کربنات منیزیم در درمان بیماری‌های مفصلی عفونی و امراض جلدی اثربخش است.

این گوهر کم‌نظیر غرب کشور، با وجود تمامی جاذبه‌ها و ویژگی‌های گردشگری و درمانی خود همچنان در این منطقه ناشناخته مانده است.

شهرستان محلات از شمال به قم و آشتیان و از جنوب به اصفهان و گلپایگان و از غرب به خمین و اراک و از شرق به دلیجان محدود است.

برای رسیدن به این آبگرم از طریق جاده دلیجان - محلات و جاده اصلی قم - اصفهان (از طریق جاده دودهک - خورهه) امکان پذیر است.

  جاذبه‌های گردشگری محلات / محوطه تاریخی و باستانی خورهه / آتشکده آتشکوه نیمور محلات / پل تاریخی باقرآباد محلات / غار یکه چاه /

استفاده از چشمه‌های آب گرم معدنی محلات سابقه باستانی داشته و می‌توان تاریخ استفاده از آن را با آثار باستانی خورهه در یک جهت پنداشت. چشمه‌های آبگرم محلات از شهرت زیادی در استان مرکزی و همچنین سراسر ایران برخوردار است.

چشمه‌های آبگرم محلات شامل 6 چشمه به نام‌های شفا، دنبه، سلیمانیه، سودا (بختیاری)، حکیم و روماتیسم است. تمام چشمه‌ها به جز چشمه حکیم که دمای کمتری نسبت به سایر چشمه‌ها دارد از سایر چشمه‌ها برای اهداف بالنئولوژیکی استفاده می‌شود.

استحمام در چشمه‌های شفابخش اثرات زیادی بر سلامت فیزیکی، ذهنی و روانی انسان داشته و علاوه بر فراهم کردن عناصر گرانبها برای بدن، نوشیدن و استحمام در این چشمه‌ها تسکین‌بخش است.

بنا به خاصیت آبدرمانی چشمه، در سال 1350 تاسیساتی بر فراز کوه و در محل مظهر چشمه ساخته شده است. این مجتمع دارای دو مجموعه زنانه و مردانه است که هر یک دارای استخر شنا، وان و دوش‌های انفرادی می‌باشند.

آب این چشمه از ترکیب آب‌های سولفاته و کلسیک و از دسته آب‌های هیپورترمال است و در درمان بیماری‌های کبدی، صفراوی، کلیوی و دستگاه گوارش و بویژه بیماری‌های رماتیسمی استخوانی و پوستی بسیار مؤثر است.

یکی دیگر از مواهب طبیعی موجود در ترکیبات معدنی این آب گرم، گاز رادون است که موجب درمان انواع بیماری‌های ریوی می‌شود. طبق نظر کارشناسان سازمان انرژی اتمی کشور گاز رادون فقط در این محل درصد قابل توجهی دارد.

چشمه آبگرم محلات از نوع آب‌هاى گرم عمقى است که بیش‌تر از بخار خمیره سنگ‌هاى سوزان درون پوسته زمین به وجود مى‌آید و به سطح زمین مى‌رسد.

عمق این نوع آب‌هاى گرم گاهى به 20 هزار متر و گرماى آنها متناسب با عمق و سرعت بالا آمدن، گاهى به ۱۰۰ درجه سانتى‌گراد هم مى‌رسد.

چشمه آبگرم محلات از دیرباز مورد توجه سیاحان بوده و همه‌ ساله هزاران نفر از راه‌هاى دور یا نزدیک به منظور درمان امراض پوستى و استخوانى به آن مراجعه مى‌کنند.

درجه حرارت آب این چشمه ۵۰ درجه سانتى‌گراد است و افرادى که به بیمارى ریوى و قلبى مبتلا هستند نباید از آب این چشمه استفاده کنند. دوره استفاده از آبگرم محلات در فصل بهار و به ویژه تابستان است.

در این مکان تعداد زیادى مسافرخانه، حمام خصوصى، مهمانپذیر که سالانه میزبان جمعیت کثیری از گردشگران است قرار دارد. همچنین یک واحد مهمانسراى جهانگردى وجود دارد که از امکانات رفاهى مناسب برخوردار مى‌باشند.

چشمه حکیم محلات (آب حکیم)

چشمه حکیم در حدود یک کیلومترى جنوب شرقى چشمه شفا واقع شده است. مظهر این چشمه در دو نقطه همجوار یکدیگر است و اطراف آن‌ها با سنگ چینى به دو حوض محصور تبدیل شده است.

از یکى از حوض‌ها زنان و از حوض دیگر مردان استفاده مى‌کنند. به طور کلى منشاء آب‌هاى معدنى سلیمانى و حکیم در ردیف آب‌هاى معدنى سولفاته کلسیک خیلى گرم است و منشاء عمیق زیرزمینى دارند.

چشمه‌هاى معدنى آب گرم ناحیه محلات از نظر ترکیبات شیمیایى به چشمه‌هاى معدنى سولفاته کلسیک بان یردوبیگور فرانسه شبیه است.

گرمى و مقدار قابل ملاحظه کلسیم آن‌ها خواص آرام‌بخش، مدر، ملین و ضد مسمومیت دارد.

چشمه آب شفا محلات

این چشمه آب گرم در بالاى تپه مجاور سرچشمه محلات در محلى نزدیک تخته سنگ‌هاى سخت از دهانه چاهى خارج مى‌شود و به حمام‌هاى اطراف آن هدایت مى‌گردد.

در گذشته، از این دهانه مقدار کمى آب خارج مى‌شد و مظهر اصلى چشمه در حدود ۱۰۰ مترى غرب آن بود،‌ ولى در اثر زلزله، مظهر اصلى چشمه تقریباً خشک شده و قسمت عمده آب از مظهر فعلى آن جارى است.

دهانه مظهر با درf آهنى پوشانیده شده و در یک چهار دیوارى محفوظ گردیده است. مقدار آب این چشمه در حدود ۱۲ لیتر در ثانیه است.

علاوه بر آب حکیم، آب سلیمانی و آب شفا، آب رماتیسم، آب دنبه و گبری هم وجود دارد که این چشمه ها بایکدیکر فاصله چندانی ندارند.

سرعین در فرهنگ لغات فار سی به معنی سرچشمه می‌باشد. در ادوار گذشته از این منطقه به نام‌های ساری قیه، سارقین، سرائین، سرقین یادکرد می‌شده است.

چشمه‌های آبگرم سرعین که با دما، خاصیت و ویژگی‌های درمانی خاصی از دل زمین می‌جوشند، همه ساله در فصل تابستان مسافران و گردشگران بسیاری را از گوشه و کنار کشور و خارج از ایران به سوی خود جلب می‌کنند.

از چشمه‌های آبگرم این شهر می‌توان به گاومیش گلی، قهوه سویی، ساری سو، قره‌سو، پهنلی - سو، آبگرم چشم و مجتمع‌های آبدرمانی سبلان، بش باجیلار و حمام طبیعی شفا اشاره کرد.

همچنین دو استخر آب سرد هم در فاصله 5 کیلومتری سرعین در دره‌ای با چشم انداز زیبا موسوم به ویلا دره وجود دارد که آب آنها مانند نوشابه گازدار بوده و گردشگران ضمن نوشین آب آنها در استخر آبگرم نیز آب تنی می‌کنند.

برخی از مهمترین چشمه‌های آبگرم شهر سیاحتی سرعین و خاصیت آب‌ آن‌ها عبارتند از:

مجتمع آبدرمانی سبلان سرعین: مجتمع آبدرمانی سبلان که به عنوان بزرگترین مرکز آبدرمانی خاورمیانه شناخته می‌شود، در داخل شهر سرعین قرار دارد.

این مجتمع آبدرمانی دارای امکانات و استخرهای متعدد سرپوشیده و حوضچه‌های آبگرم تحت فشار (جکوزی)، سونای خشک و بخار، دوش‌ها و وان‌های انفرادی متعدد، خدمات پزشکی و درمانی مجزا برای مردان و زنان، پارکینگ اختصاصی و سایر امکانات مورد نیاز منطبق بر آخرین استانداردهای جهانی آبدرمانی‌های دنیا است.

آبدرمانی بش باجیلار (پنج خواهران): این مجتمع آبدرمانی با استخر سرپوشیده بزرگ، سونای خشک و بخار، آبگرم تحت فشار(جکوزی) دوش‌های انفرادی، خدمات پزشکی و درمانی و پارکینگ در داخل شهر سرعین واقع شده و به لحاظ گنجایش دومین آبگرم شهر سرعین محسوب می‌شود.

دبی پنج چشمه موجود در محدوده این مجتمع آبگرم روی هم ‪ ۱۳‬ لیتر در ثانیه و به صورت دایمی، نشتی و جوشان در جریان است.

دمای آب در داخل استخر در حدود ‪ ۳۵‬ درجه با ظاهری کدر، کمی ترش مزه و کمی بودار است. از آنیون‌های موجود در آن می‌توان به بی‌کربنات، کلرور، سولفات و از کاتیون‌های آن به کلسیم، منیزیم، سدیم و پتاسیم اشاره کرد.

ترکیب آب از نوع کلرو بیکربنات سدیم و گرم است. در حال حاضر در محل این چشمه‌ها، موسسه آب درمانی احداث شده که شامل استخر بزرگ عمومی با عمق کم، دوشهای گرم و سرد، رختکن مستقل و بوفه است.

خاصیت درمانی: از این آبگرم؛ برای درمان بیماری‌های عمومی و تسکین دردهای عصبی و مفصلی استفاده می‌شود.

آبگرم قهوه خانه ممتاز: این آبگرم در داخل حیاط قهوه خانه ممتاز ‪ ۲‬واقع شده است. آبدهی این چشمه ‪ ۴‬لیتر در ثانیه و جریان آن به صورت دایمی و متغیر می‌باشد. دمای آب در مظهر ‪ ۴۷‬درجه سانتی گراد است. ظاهر آب کمی تیره و مزه آن کمی ترش است.

‪ PH‬آن در حدود ‪ ۶‬و آنیونهای مهم آن کلرور، بیکربنات، کربنات و کاتیونهای مهم آن منیزیم ، سدیم و پتاسیم است.

خاصیت درمانی: برای درمان بیماری‌های سیستم حرکتی (درد دست و پا) و اعصاب استفاده می‌شود.

آبگرم ژنرال (جنرال): آبگرم ژنرال در شمال شهر سرعین واقع شده است. ارتفاع چشمه از سطح دریا دو هزار متر است. مانند سایر چشمه‌های شهر سرعین این چشمه نیز در کف دره قرار گرفته است. دبی آب ‪ ۶‬لیتر در ثانیه و دمای آن در حوض ‪ ۴۳‬درجه سانتی گراد و مزه آب کمی ترش و بیرنگ است.

آنیون‌های آن بی‌کربنات، کلرور ، سولفات و کاتیونهای آن سدیم ، کلسیم، پتاسیم، منیزیم می‌باشد. ‪ PH‬آن از نوع اسیدی و ‪ ۲/۶‬است. تیپ آب آن از نوع کلروبیکربنات سدیم است.

خاصیت درمانی: به علت داشتن عناصر فوق بیشتر برای تسکین دردهای عضلانی و رفع روماتیسم استفاده می‌شود.

چشمه گوز سویی (آب چشم): این چشمه در کنار قهوه خانه ممتاز واقع شده و دمای آب ‪ ۲۱‬درجه سانتیگراد و تقریبا اسیدی است. مزه آب گس و بی‌بو است. آنیون آن بی‌کربنات و کاتیون آن کلسیم است. آب آن در ردیف آبهای بیکربنات کلسیک قرار دارد.

آبدهی آن خیلی کم و در حدود ‪ ۱‬لیتر در ثانیه و از دو نقطه کف حوضچه با مقدار قابل توجهی گاز کربنیک و هوا با فشار خارج می‌شود.

خاصیت درمانی: از آب آن برای درمان بیماریهای چشم استفاده می‌کنند.

آبگرم گاومیش گلی: پر آب ترین چشمه معدنی شهر سرعین از لحاظ آبدهی و وسعت، استخر گامیش گلی است که روی دره واقع شده است.

این آب معدنی دارای استخری رو باز به مساحت ۴۰۰ متر با عمق ۱۳۰ سانتی متر است.

آبگرم معدنی گاومیش گلی (پر آب‌ترین و بزرگترین چشمه آب معدنی ایران) در داخل شهر سرعین واقع شده است. این چشمه در مرکز شهر سرعین و در ارتفاع ‪ ۱۹۴۰‬متری از سطح دریا بر روی کف دره واقع شده است.

آب آن به صورت دایمی و جوشان در جریان بوده و دهانه آن پراکنده و دمای آب در حوض‪ ۴۶‬ درجه سانتی‌گراد است. آب این چشمه ترش مزه، بیرنگ و کمی بودار است و بوی هیدروژن سولفوره به مشام می‌رسد.

در اطراف مظهر چشمه و حوضچه‌ها کمی رسوبات زرد رنگ اکسید آهن دیده می‌شود. آنیونهای آن کربنات ، بی‌کربنات، کلروره، سولفات و کاتیونهای آن کلسیم ، منیزیم ، سدیم و پتاسیم می‌باشد. آب آن در ردیف آبهای کلروره ، بی‌کربنات سدیک و کلسیک گرم می‌باشد.

خاصیت درمانی: آب آن به علت داشتن ترکیب کلرو بی‌کربناته سدیک و کلسیک برای درمان بیماریهای عمومی، سیستم حرکتی (دردهای مزمن روماتیسمی)، بیماریهای زنان، خنازیر و بیماریهای قلبی و نیز تقویت عمومی بدن استفاده می‌شود.

آبگرم پهنلو: این آبگرم در شمالی‌ترین نقطه شهر سرعین واقع شده است. ارتفاع چشمه از سطح دریا به ‪ ۱۹۵۰‬متر می‌رسد. آبدهی چشمه در حدود ‪ ۱/۸‬لیتر درثانیه و به صورت دایمی و جوشان در جریان است.

دمای آن در حوض ‪ ۳۷‬درجه سانتی گراد و حالت نیمه اسیدی دارد. رنگ آن مایل به سبز بوده و آنیونها و کاتیونهای مهم آن کلرور، سولفات، سدیم و پتاسیم می‌باشد. آب آن در ردیف آبهای کلرو بی‌کربنات سدیم است.

خاصیت درمانی: از آب این چشمه برای درمان بیماریهای عمومی و تسکین اعصاب و دردهای مفصلی استفاده می‌شود.

آبگرم قره سو (اعصاب سویی): این چشمه در شهر سرعین و در جنب آبگرم ساری سو واقع شده است. دبی آن در حدود ‪ ۵‬ لیتر در ثانیه و دارای جریانی دایمی و متغیر با فصول و به صورت جوشان در سطح زمین است.

دمای آب حوضچه در حدود ‪ ۴۴‬درجه سانتیگراد و رنگ آن بیرنگ و مزه‌ای شبیه گس دارد. از آنیونهای مهم آن می‌توان به سولفات، کلرور، بیکربنات و از کاتیونهای قابل توجه آن به سدیم، پتاسیم و منیزیم اشاره کرد.

خاصیت درمانی: یکی از آبهای مورد استفاده برای تسکین دردهای روماتیسمی و نیز آرامش‌دهنده اعصاب و روان می‌باشد.

آب‌معدنی ارجستان: این چشمه آبگرم در روستای ارجستان در ‪ ۲۱‬کیلومتری غرب اردبیل واقع است.

در مرکز روستا و در حومه آن چند چشمه آب معدنی سرد و گازدار وجود دارد. از این آب معدنی به دو صورت آبمعدنی بسته‌بندی شده در قالب بطریهای یک و نیم لیتری توسط کارخانه آب معدنی "مس کو" و همچنین به صورت چشمه‌ای دایمی که روی مظهر آب حوضچه‌ای سیمانی سرپوشیده ساخته شده مورد استفاده اهالی و گردشگران قرار می‌گیرد.

آب معدنی ارجستان دارای آب سرد بی‌بو با مزه گس گازدار است که به صورت نوشیدنی طبیعی و مفید از آن استفاده می‌کنند.

دمای آب در حدود ‪ ۱۰‬الی ‪۱۵‬ درجه سانتیگراد و آنیونهای آن کلرورو بی‌کربنات و کاتیونهای مهم آن کلسیم، منیزیم و پتاسیم می‌باشد. این چشمه آبگرم دارای گاز کربنیک بوده و منشا آب آن نیز نیمه عمیق می‌باشد.

آبگرم ساری سو: این آبگرم در مرکز شهر سرعین واقع شده است. دبی آن حدود ‪ ۵‬لیتر در ثانیه و جریان آب به صورت دایمی و متغیر در فصول مختلف است.

دمای آب در حوضچه اول ‪ ۴۷‬درجه سانتیگراد، بودار و رنگ آن کمی مایل به سبز پسته‌ای است و مزه آب هم کمی ترش می‌باشد. آنیون‌های آن سولفات، کلرور، بیکربنات و کاتیون‌های آن سدیم، پتاسیم و منیزیم می‌باشد.

خاصیت درمانی: برای دردهای روماتیسمی ، مفصلی و به طور کلی برای تسکین دردهای عضلانی اثرات سودمندی دارد.

آبگرم حمام شفا: حمام شفا در شهر سرعین واقع شده است. آب این حمام از چشمه‌ای با آبدهی ‪۵‬ لیتر در ثانیه تامین می‌شود.

دمای آب در حدود ‪ ۴۰‬درجه سانتیگراد و ظاهر آن کمی کدر، ترش مزه و بیرنگ و بی‌بوست. آنیونها و کاتیونهای مهم آن بی- کربنات، کلرور، سدیم و کلسیم است. آب این چشمه در ردیف آبهای معدنی کلرو بی کربنات سدیک قرار دارد.

خاصیت درمانی: از آن برای درمان دردهای مفاصل ، تسکین بیماریهای عصبی و امراض جلدی استفاده می‌شود.

در کنار آن تخته‌سنگ، تابلویی نصب شده بود با این عنوان:

«سنگ نگاره‌های کوه اِرنان یزد».

این سطر اولِ سفری ماجراجویانه بود برای پیداکردن ارنان و دیدن سنگ‌نگاره‌هایش؛ روستایی در مسیر یزد به شیراز و در نزدیکی شهرستان مهریز.

با این‌که کوه ارنان با شمارۀ ثبت 8 در فهرست آثار طبیعی ملی به ثبت رسیده، ولی پیداکردنش چندان ساده نبود؛ بین راه بارها از ساکنان محلی نشانی پرسیدیم تا بالاخره موفق شدیم پُرسان‌پُرسان خودمان را برسانیم به دهستان ارنان. اما تا این‌جا فقط نصف راه را آمده بودیم. هر چه چشم چرخاندیم، هیچ نشانی از تابلویی که ما را به سمت سنگ‌نگاره‌ها راهنمایی کند، نبود. عاقبت در جادۀ خاکی به راه افتادیم و در میانۀ راه با فریاد از موتورسواری که با سرعت از کنارمان می‌گذشت، پرسیدیم: سنگ‌نگاره‌های کوه ارنان...؟ و او با اشارۀ دست به‌مان فهماند که پشت‌سرش راه بیفتیم.

بعد از گذشت چند دقیقه کوه ارنان در وسط دشتی گسترده، آغوشش را به رویمان باز کرد.

کوه مخروطی‌شکل ارنان با ارتفاعی بیش از 800 متر، یکه و تنها سر به آسمان ساییده است. بعد از رسیدن به پای این کوه، اولین صحنه‌ای که به چشممان خورد، نه سنگ‌نگاره‌ها، که تعدادی موتورسیکلت بود که با سرعت از دامنه‌های کوه بالا می‌رفتند. تازه فهمیدیم موتورسیکلتی که با سرعت از کنارمان رد شده بود، مقصدش کجا بوده؛ ظاهراً دامنه‌های کوه ارنان برای اهالی این منطقه، حکم پیست موتورسواری را دارد.

باز هم خدا را شکر! چون معلوم نبود بدون راهنمایی این موتورسوارها که بی‌خیال به ماجراجویی در دامنه‌ها مشغول بودند، چه‌طور باید سنگ‌نگاره‌های کوه ارنان را پیدا می‌کردیم!

از یکی از موتورسوارها که در حال پایین‌آمدن از کوه بود، جای دقیق سنگ‌نگاره‌های نقش‌بسته بر تخته‌سنگ‌ها را پرسیدیم. با دست اشاره کرد به تخته‌سنگ بزرگی که 100متر بالاتر از ما قرار داشت و ادامه داد: «یکی‌دیگه هم اون‌طرف‌تر هست، اگه بتونی پیداش کنی». نفس‌نفس‌زنان خود را به تخته‌سنگی که نشان کرده بودیم، رساندیم و نقش و نگارهایی شبیه به تخته‌سنگ داخل موزه را روی صخرۀ عظیم دیدیم؛ تصاویری از انسان‌ها و ابزارهای شکار مثل تیر، کمان و نیزه و نیز حیواناتی مثل سگ، بز، گوزن، اسب، گاو و بعضی موجودات غریب دیگر.

سنگ نگاره‌ها یا هنرهای نقش‌بسته بر تخته‌سنگ‌ها در بین هنرهای شناخته‌شدۀ جهانی از بیشترین قدمت برخوردارند و احساس، عاطفه و تفکر انسان‌ها در آنها به بهترین شکل منعکس شده است. هدف از حک‌کردن نقش بر سنگ دردوره‌ها و اقلیم‌های مختلف، متفاوت بوده: ثبت یک رخداد، آرزو، صحنه‌هایی از آیین‌ها و اعتقادات ، رزم و شکار و... این نقوش برای متخصصان حوزه‌های مختلف به‌خصوص جامعه‌شناسان، باستان‌شناسان، نمادشناسان، زبان‌شناسان و علاقه‌مندان به اسطوره و تاریخ، معنا و جذابیت بسیاری دارند.

یکی از ویژگی‌های جالب سنگ‌نگاره‌های ارنان، وجود نوعی روایت و داستان در دل نقوش ا ست: انسانی مجهز به تیر و کمان که سوار بر مرکب به دنبال شکار می‌گردد، مردی که نیزه‌اش را در تن شکار فرو می‌کند، سگی که کنار صاحبش حضور دارد و او را همراهی می‌کند و...

تجربۀ جذابی است نشستن کنار سنگی که صبورانه، داستان زندگی انسان‌هایی مثل خودت را از قرن‌ها پیش‌تر برایت روایت می‌کند؛ سنگی که در گذر زمان سرسختانه می‌کوشد همچنان خاطره‌هایش را حفظ کند.

سنگ‌نگاره‌های ارنان که جزو قدیمی‌ترین و ابتدایی‌ترین آثار هنری به‌شمار می‌روند، به‌احتمال زیاد به دست چوپان‌ها و شکارچی ها بر سنگ‌ها نقش بسته‌اند و صحنه‌هایی از شکار، قدرت و تخیل انسان را در طبیعت بکر قرن‌های دور به نمایش می‌گذارند.

نقش و نگارهای تخته‌سنگ واقع در پای کوه ارنان با ابزاری فلزی کنده شده بود و نشان از علاقۀ انسان به ثبت وقایع و به‌جاگذاشتن نشانی از خود برای آیندگان داشت؛ آیندگانی که ما بودیم و بی‌هیچ شیشه و حفاظی آنها را از نزدیک تماشا می‌کردیم.

سنگ‌نگاره‌های ارنان که جزو قدیمی‌ترین و ابتدایی‌ترین آثار هنری به‌شمار می‌روند، به‌احتمال زیاد به دست چوپان‌ها و شکارچی‌ها بر سنگ‌ها نقش بسته‌اند و صحنه‌هایی از شکار، قدرت و تخیل انسان را در طبیعت بکر قرن‌های دور به نمایش می‌گذارند.

نقش و نگارهای تخته‌سنگ واقع در پای کوه ارنان با ابزاری فلزی کنده شده بود و نشان از علاقۀ انسان به ثبت وقایع و به‌جاگذاشتن نشانی از خود برای آیندگان داشت؛ آیندگانی که ما بودیم و بی‌هیچ شیشه و حفاظی آنها را از نزدیک تماشا می‌کردیم.

با دقت در تخته‌سنگ نقش‌دار، متوجه چیزهای زیادی شدیم: این‌که عوامل طبیعی مثل باد، باران، برف و... آن را فرسوده کرده و نوسانات جوی به آن آسیب زده است. اما کار به همین‌جا و کمرنگ‌شدن نگاره‌ها ختم نمی‌شد. مخدوش‌شدن نقش‌ها اتفاق بد دیگری بود که خبر از ویرانگری عوامل انسانی می‌داد؛ بازدیدکننده‌هایی که بدون توجه به ارزش تاریخی این سنگ‌نگاره‌ها نام خود را با ذکر تاریخ (!) در کنار نقش‌های کهن کنده بودند؛ نقش‌هایی با قدمتی از 1500 سال پیش از میلاد تا 713 هجری قمری.

اولش از این‌که توانسته بودیم این‌طور بی‌واسطه از این سنگ‌نگاره‌ها دیدن کنیم، خوشحال شدیم، اما بعد با خود آرزو کردیم کاش نه ما و نه هیچ‌کس دیگر نتواند چنین بی‌فاصله با گنج کوه مهربان ارنان آشنا شود.

گودال‌های عمیق در زیر تخته‌سنگ عظیم پای کوه ارنان، نشان می‌دهد که بعضی به‌طمع یافتن گنج یا به‌سرقت بردن سنگ‌نگاره‌ها دست به تخریب و انهدام این اثر تاریخی زده‌اند.

همۀ این اتفاق‌های ناخوشایند در شرایطی می‌افتد که هیچ‌کس به فکر حفظ و نگهداری از این آثار بدیع بازمانده از دوران باستان نیست و این جلوۀ جذاب که می‌تواندچشم توریست‌های داخلی و مهمانان خارجی را به خود خیره کند، در فراموشی خاک می‌خورد و غرش گوش‌خراش موتورسیکلت‌ها تحلیل می‌رود.

شاید در همان نظر نخست، عمق مشکلات اهالی این روستا را دریابید. روستاییان پاژ در سال‌های دورتر آنقدر کم‌لطفی دیده‌اند که دیگر به هیچ‌کس اعتماد ندارند و حوصله‌ای برایشان نمانده که جواب یک‌خبرنگار را بدهند.

شعر فردوسی خانه‌اش را نازیبا کرد

بر بلندای تپه‌ای در این روستا خانه‌ای قرار دارد که به‌ گفته اهالی و برخی از کارشناسان خانه فردوسی است. این خانه قدیمی (حتی اگر به‌واقع خانه فردوسی نباشد) به‌لحاظ قدمت می‌تواند محلی برای جذب گردشگر و رونق روستا باشد، ولی حالا چیزی جز یک‌خرابه که اغلب محل بازی بچه‌ها می‌شود، نیست. دیوار خانه پر‌شده است از دل‌نوشته‌های افراد و شاید در آینده‌ای نزدیک کل دیوارها فرو بریزد. جالب اینجاست که حتی برخی از افراد، با اقدام ناآگاهانه خود، روی قسمت‌هایی از این خانه ابیاتی از اشعار حماسی فردوسی را نوشته‌اند.

اینجا خانه فردوسی نیست

در حالی که اغلب گردشگران این خانه را به‌عنوان خانه فردوسی می‌شناسند اما سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان خراسان‌رضوی می‌گوید که این خانه، خانه فردوسی نیست. مجتبی رجایی، رئیس اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری خراسان رضوی در این ارتباط به خبرنگار ما می‌گوید: «براساس منابع موجود نخستین نویسنده‌ای که از پاژ نام و نشانی به‌دست داده نظامی عروضی سمرقندی بوده است. در متن وی آمده است: «استاد ابوالقاسم فردوسی از دهقانان توس بود. از دیهی که دیه را پاژ خوانند و از ناحیت طبران است؛ بزرگ است و از وی هزار مرد بیرون‌ آید.

فردوسی در آن دیه، شوکتی تمام داشت.» در اواخر اردیبهشت سال 89 نخستین برنامه گمانه‌زنی باستان‌شناسی به‌منظور بازشناسایی علمی این روستای قدیمی توسط دفتر حفظ و احیای محوطه‌های تاریخی معاونت میراث فرهنگی استان انجام شد که منجر به شناسایی قلعه‌ای بزرگ به ابعاد تقریبی 45 در 65متر و ارتفاع 12متر در میانه روستای کنونی پاژ شد. براساس اسناد موجود، بنیاد این قلعه در سده‌های نخستین اسلامی بوده و اواخر دوره قاجار نیز چندین خانه روی بقایای تاریخی آن ساخته شده است. از جمله این خانه‌ها یک‌باب منزلی است که در سمت شرق قلعه و بلندتر از دیگر ساختمان‌هاست. بنابر اظهار نظر معتمدین محل، خانه مذکور حدود 90سال پیش به دستور کدخدای روستای پاژ به‌نام کریم‌ا‌لله اسدی توسط یک‌استادکار از مشهد ساخته شده است؛ یک‌اتاق 3 ‌در با ابعاد تقریبی 3 در 5متر و با دیوارهای خشتی و گلی و گچ اندود که به‌عنوان تنها فضای نشیمن خانه هنوز باقی‌مانده است.

در سال‌های اخیر برخی از اهالی روستای پاژ به‌خاطر جلب نظر بازدیدکنندگان از این روستا این خانه را منزل شخصی حکیم ابوالقاسم فردوسی معرفی کرده‌اند، اما تمام شواهد موجود از جمله طرح و مصالح به‌کار رفته و همچنین پژوهش‌های باستان‌شناسان بیانگر این است که خانه مذکور کمتر از 100سال قدمت دارد. با وجود این، معاونت میراث فرهنگی با توجه به معماری سنتی در ساخت این خانه و همچنین در راستای توجه به روستای تاریخی و گردشگری پاژ مراتب مستندسازی، مرمت و بازسازی خانه را در سال‌جاری در دست اجرا دارد.»

شهرک یا باغ شاهنامه؟

اوایل سال 88 خبرهایی در رابطه با جزئیات طرح ساخت شهرک شاهنامه در روستای پاژ اعلام شد. این طرح به‌منظور احیای روستا و تبدیل آن به شهرکی با امکانات مناسب برای جذب گردشگر اعلام شده بود. در این طرح راه‌اندازی فرهنگسرای فردوسی شامل موزه، کتابخانه تخصصی، تالار سخنرانی، دانشگاه فرهنگ و تمدن اسلامی ایرانی، شهر شاهنامه، دهکده نمونه پاژ و کلینیک تخصصی، مجتمع آکادمیک ورزشی و ایجاد کارگاه‌های صنایع‌دستی و هنرهای دستی در آرامگاه و زادگاه فردوسی به‌تصویب رسید. همچنین در آن به موقعیت جغرافیایی و توپوگرافیک زادگاه فردوسی در ارتباط با آرامگاه وی (شهر توس) پرداخته شده و به‌همراه حرم مطهر امام هشتم شیعیان، امام رضا(ع) به‌عنوان 3ضلع مثلث فرهنگی خراسان‌‌ رضوی بزرگ یاد شده بود ولی گویا جای خودش را به باغ شاهنامه داد.

باغ شاهنامه در سالروز آغاز هزاره دوم سرایش شاهنامه، 26اردیبهشت سال90 افتتاح شد. این مجموعه در فضایی به مساحت ۳ هکتار و در بلوار توس مشهد احداث شده و شامل بخش‌های موزه‌ای، نگارخانه، نمایشگاه محیطی اقوام مختلف ایرانی، نمایشگاه سنگ، فضای اجرای نمایش، نقالی و شاهنامه‌خوانی و سالن اجتماعات است.

روستایی با گاز لوله‌کشی‌شده

در رابطه با وضعیت خانه فردوسی جواد آرین‌منش، نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی به همشهری می‌گوید: حفظ آثار تاریخی و کهن کشور جزو وظایف ذاتی میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری است. با وجود این، مجلس نیز در رابطه با حفظ و مرمت این خانه بارها تذکرات لازم را داده و اقدامات موردنیاز را گوشزد کرده است. وی با اشاره به سابقه این روستای کهن که به قرن 4هجری‌قمری بازمی‌گردد ادامه می‌دهد: روستای پاژ با 4هکتار بافت مسکونی و درمجموع با 800هکتار وسعت می‌تواند جزو آثار تاریخی محسوب شود و سازمان میراث فرهنگی باید نه‌تنها از خانه فردوسی بلکه از کل روستا همانگونه که از آرامگاه فردوسی در توس محافظت می‌کند، حراست کند. وی با بیان اینکه مجلس مکررا در مورد حفظ ‌آثار و بناهای تاریخی مانند بناهای روستای پاژ، تذکر داده است، خاطرنشان کرد: در جسله‌ای که حدود 4سال پیش تشکیل شد و همچنین در دیدار رهبر معظم انقلاب اسلامی از روستای پاژ، تاکید شد که دولت باید توجه خاصی به این منطقه داشته باشد.

قلعه خورموج مهم‌ترین جاذبه شهرستان دشتی در استان بوشهر محسوب می‌شود. قلعه‌ای با سبک معماری سلجوقی و ساسانی که در طول سال بازدیدکنندگان بسیاری دارد. البته کلات‌مند و قلعه دختر نیز از دیگر آثار باستانی شهرستان دشتی به‌حساب می‌آیند.

اگر در شهرستان دشتستان بنایی شبیه به مقبره کوروش در پاسارگاد دیدید تعجب نکنید؛ بنای گور دختر در تنگ ارم که طبق بررسی‌ها قدمت آن به سده ششم پیش از میلاد برمی‌گردد. گورستان باستانی خارک نیز در تنگستان قرار دارد و به زرتشتیان منسوب است. پل مشیر نیز از دیگر آثار کهن بوشهر بوده و روی رودخانه دالکی بنا شده که مربوط به عهد قاجاریه است. مسجد توحید (مسجد برازجانی‌ها) نیز از قدیمی‌ترین مساجد بوشهر است که بنای درخور توجهی دارد.

در حومه شهرستان جم از توابع عسلویه استان بوشهر و در نیمه‌های راه بندر کنگان به فیروز آباد شیراز کوهی باستانی به نام پردیس قرار دارد. قله این کوه نزدیک‌ترین نقطه زمین به خورشید به حساب می‌آید زیرا بالاترین ارتفاع در نزدیکی خط استواست. همچنین مغناطیس فوق‌العاده قوی کوه در جهان زبانزد است. البته این کوه در قدیم با عنوان کوه جم، پوز یا پدری نامیده می‌شد.

در مجموع می‌توان گفت جم از مناطق کوهستانی و خوش آب و هوای استان بوشهر است. آب و هوای متفاوت شهرستان جم نسبت به سایر نقاط استان بوشهر و قرار گرفتن این شهرستان در ارتفاعی بالاتر از دیگر نقاط استان نسبت به سطح دریا باعث شده تا در ایام گرم و نیمه گرم سال نیز این منطقه آب و هوایی به‌مراتب بهتر و مساعدتر از دیگر نقاط استان بوشهر داشته باشد.

از دیگر جاذبه‌های گردشگری جم می‌توان به باغ‌های لیمو و زیتون، پیر بی‌بی بانو، پیر بیراهه آبگرمک (امامزاده جعفر)، جنگل گلوبردکان‌ریز (یک جنگل انبوه با رودی نسبتاً دائمی که از میان آن می‌گذرد) اشاره کرد. همچنین مناطق باستانی دایو و گلوقلات، پیر گلدسته، گورستان تاریخی و باغ‌های روستای غربه، بناهای تاریخی روستای حرمیک، رشته قنات قدیمی روستاهای تشان و درهبان، زیارتگاه کوهستانی قدمگاه و دره زیبای مجاور روستای دره پلنگی از دیگر مناطق دیدنی منطقه جم است. این منطقه خرمای ویژه‌ای با شیره فراوان نیز تولید می‌کند که به نام خرمای خصه معروف است.

از میان جاذبه‌های تاریخی شهرستان تنگستان، خانه رئیس‌علی دلواری یادآور خاطرات فراموش نشدنی مبارزات آزادی خواهی 80سال پیش است. قلعه نصوری را می‌توان مهم‌ترین جاذبه تاریخی شهرستان کنگان به حساب آورد. این بنا در بندر طاهری در کرانه خلیج‌فارس قرار داشته و متعلق به اوایل دوره قاجاریه است. بنابراین خانه‌ها و عمارت‌های قدیمی بسیاری در استان بوشهر وجود دارند که برخی از آنها عبارتند از: عمارت ملک که به‌صورت یک مجموعه ساختمانی و متعلق به یک قرن پیش است. عمارت گلشن که قدمت آن 170 سال بوده و مجموعه حاج رئیس که از 5ساختمان تو در تو تشکیل شده و در اواسط دوره قاجاریه ساخته شده است.